W trakcie pracy nad rozdziałem zatytułowanym "Czy można przygotować się do pobytu w szpitalu?", starałem się jakoś zebrać informacje o działaniach, które potencjalnie mogą zwiększyć szanse chorego na powodzenie planowanego procesu terapeutycznego. Dziś wiem, że na pewno tak, a proces ten opisywano i nazwano PREHABILITACJĄ już w 1946 roku. W Polsce największym autorytetem w tej dziedzinie i jej propagatorem jest prof. Tomasz Banasiewicz.
Na ogół o prehabilitacji mówi się w kontekście zabiegów operacyjnych, lub leczenia onkologicznego, jednak jej podstawowe kierunki można przenieść również na inne pola, w tym zakażenia. Skoro zgodnie z przewidywaniami epidemiologów, niemal każdy z nas będzie musiał zmierzyć się z infekcją wirusem COVID 19, zasadnym byłoby jak najlepiej się do tego przygotować.
Podstawowe kierunki prehabilitacji
Właściwe odżywienie: tu kluczowa jest zbilansowana dieta, z wysoką podażą pełnowartościowego białka, na które w zakażeniu znacznie wzrasta zapotrzebowanie. Białka to również osoczowe nośniki leków i substraty procesów detoksykacji. Przy niskiej podaży białka układ odpornościowy jest mniej wydajny, a stosowane leki mniej skuteczne i bardziej toksyczne. Drugim zalecanym składnikiem są kwasy omega 3 pozyskiwane z olejów rybich, gdyż posiadają udokumentowane właściwości immunostymulujące, zatem wzmacniające odporność. Świeże warzywa i owoce są w tym przypadku składnikami oczywistymi.
Aktywność fizyczna: jeśli już opanowaliśmy dietę, warto zadbać by cenne składniki w jakiś sposób zmagazynować. Organizm, na skutek choroby/infekcji, bardzo szybko zużywa zapasy białkowe na procesy obronne i naprawcze. O ile energię łatwo magazynować w postaci tłuszczu o tyle magazynem białka są mięśnie szkieletowe, zatem powinniśmy ćwiczyć. Siedząc w domu, mamy czas popracować nad sylwetką, a jednocześnie zbudować białkową polisę na przyszłość.
Kondycja psychiczna: opisy osób, które przeżyły sytuacje kryzysowe, czasem długotrwałe i beznadziejne, wskazują jednoznacznie, że dobre nastawienie jest podstawą przetrwania. Dobre samopoczucie i optymizm to również wsparcie dla układu odpornościowego, a w ich utrzymaniu pomagają m.in.: atrakcyjna dieta, aktywność fizyczna, dobre relacje z innymi, dobry sen i dobry seks.
Kontrola używek: ci, którzy dotąd nie znaleźli wystarczającego powodu do rzucenia palenia, właśnie go mają. Dym tytoniowy uszkadza śluzówki, ułatwiając transmisję wirusa obecnego w powietrzu do krwioobiegu. Odnośnie alkoholu, warto zachować umiar, gdyż jak każda trucizna, stanowi on wyzwanie dla mechanizmów detoksykacyjnych. Organizm, do metabolizowania i eliminacji toksyn zużywa m.in. aminokwasy potrzebne do zapobiegania i zwalczania infekcji.
Powyższe wskazówki oczywiście nie gwarantują zabezpieczenia przed wirusem, ale pomagają zwiększyć szanse w starciu z nim. Prehabilitacja to dziś mało znane, choć wydawałoby się oczywiste przygotowawcze postępowanie terapeutyczne, o którym, szczęśliwie dla pacjentów, z całą pewnością będziemy słyszeć coraz częściej i do śledzenia którego gorąco wszystkich zachęcam.
Książka "Biały głód", której autorem jest dr n. farm. Piotr Kaczmarczyk dostępna jest tutaj
Autorem tekstu jest dr n. farm. Piotr Kaczmarczyk - wykładowca, publicysta, czynny zawodowo farmaceuta. Wiceprezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej, członek Komisji Bioetycznej Wyższej Szkoły Medycznej w Sosnowcu, były prezes Kieleckiego Oddziału PTFarm. Pierwszy kierownik i współorganizator pracowni żywienia pozajelitowego w Szpitalu im. S. Dudrick`a w Skawinie oraz Szpitala Nutrico w Sosnowcu, obecnie w funkcji koordynatora d.s. jakości gospodarki lekowej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. NMP w Częstochowie. Redaktor naczelny czasopisma „Apothecarius”, członek Komitetu Naukowego magazynu Farmakoekonomika Szpitalna. Były członek Rady Programowej programu Liderów Zdrowia Fundacji im. L. Pagi oraz Rady Farmaceutów DOZ S.A. Twórca i właściciel firmy szkoleniowo-badawczej INTERMEN Piotr Kaczmarczyk.
Zainteresowania zawodowe autora obejmują głównie zagadnienia związane z jakością i bezpieczeństwem farmakoterapii, niedożywieniem klinicznym oraz opieką farmaceutyczną i komunikacją w ochronie zdrowia. Równolegle autor realizuje projekty naukowo-szkoleniowe i publicystyczne w obszarze leku naturalnego.
